Szanowni Państwo,

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku serdecznie zaprasza do udziału w konferencji naukowej pt. „Fałszerstwa i mity w dziejach”, która odbędzie się w związku z planowaną na jesień 2025 roku wystawą „Fake for Real. Historia fałszerstw i falsyfikatów”, przygotowaną przez Dom Historii Europejskiej w Brukseli.

Fałszywe narracje historyczne służyły przede wszystkim celom politycznym, budowaniu określonych wizji przeszłości oraz wpływały na ówczesny ogląd wydarzeń. Fałszowanie dokumentów, niszczenie źródeł czy tworzenie fikcyjnych przekazów kształtowało oficjalne narracje państw, a przez to znacząco wpłynęło na sposób interpretacji historii. Współcześnie to zjawisko przybiera formy od fake newsów po zaawansowane manipulacje obrazem i dźwiękiem, takie jak deepfake, a rozwój sztucznej inteligencji jeszcze bardziej zaciera granice miedzy rzeczywistością a kłamstwem. Przez to niektórzy nazywają obecne czasy epoką postprawdy.

Warto jednak odróżnić fałszerstwo od mitu. Mity historyczne rodzą się w wyniku utrwalania niezweryfikowanych opinii, potrzeby legitymizacji władzy, nadinterpretacji czy ograniczonego dostępu do źródeł. Ale nie są one kłamstwem – to jeden ze sposobów, w jaki społeczności budują swoją tożsamość i pamięć historyczną. Fałszerstwa i manipulacje często budzą negatywne skojarzenia, jednak nie zawsze były wyłącznie narzędziem dezinformacji czy propagandy. W pewnych warunkach stanowiły środek obrony koniecznej – umożliwiały ratowanie życia, ukrywanie tożsamości w czasach prześladowań czy umożliwiały podejmowanie działań na okupowanych terenach. 

Celem konferencji jest zaprezentowanie stanu badań nad fałszerstwami i mitami historycznymi – zarówno tymi, które zostały ukształtowane w wyniku celowych manipulacji, jak i powstałymi wskutek niekompletnych badań lub braku krytyki źródeł.

Lista proponowanych zagadnień:
•    dawne i współczesne mity historyczne
•    przypadki fałszowania źródeł – nie tylko pisanych
•    negacjonizm jako forma fałszu
•    nowe spojrzenia na dotychczasowy stan badań jako szansa i zagrożenie
•    przeszkody społeczne w redefiniowaniu źródeł i odkłamywaniu historii
•    subiektywizm źródeł historycznych
•    czy każdy badacz dziejów jest propagandystą?
•    sylwetki osób zakłamujących historię
•    fałsz jako strefa komfortu jednostki i państwa
•    generatywna AI – szanse i zagrożenia
•    fałszowanie źródeł ikonograficznych
•    psychologia kłamstwa
•    inne pokrewne tematy wpisujące się w tematykę konferencji

Zgłoszenia w formie wypełnionego formularza w wersji elektronicznej prosimy przesyłać na adres konferencja2025@muzeum1939.pl do 31 maja 2025 roku. Wybrane osoby zostaną poinformowane o przyjęciu na konferencję do 30 czerwca 2025 roku.

Więcej informacji oraz formularz zgłoszeniowy dostępne są pod linkiem: https://muzeum1939.pl/zaproszenie-do-udzialu-w-konferencji-naukowej-pt-falszerstwa-i-mity-w-dziejach/aktualnosci/7440.html

Z poważaniem,
Dział Naukowy